Iets minder dan de helft van alle vrouwen in Nederland krijgt bij haar zwangerschap te horen dat een bevalling in het ziekenhuis wenselijk is, vanwege verhoogde risico’s op problemen. Een klein deel van deze vrouwen met een hoogrisico zwangerschap wil tegen medisch advies in toch thuis bevallen met een verloskundige, of zelfs helemaal zonder zorgverlener. Gynaecoloog Martine Hollander van het Radboudumc wilde achterhalen wat de beweegredenen van deze vrouwen zijn om af te wijken van de aangeboden zorg. Zij promoveerde op haar onderzoek: ‘Thuis bevallen tegen medisch advies in: waarom doen vrouwen dat?’.
Uit het onderzoek van Hollander blijkt dat maar een kleine groep vrouwen met hoogrisico zwangerschap zo natuurlijk mogelijk wil bevallen uit diepe overtuiging, maar de meerderheid van de vrouwen die bepaalde zorg weigerde eigenlijk helemaal niet per se thuis of alleen willen bevallen. Deze laatste groep doet dat min of meer ‘noodgedwongen’, omdat ze zich met hun wensen in het ziekenhuis niet gehoord voelen. Velen van hen hebben eerder een traumatische ervaring opgedaan in de (geboorte-)zorg en hebben daardoor geen vertrouwen meer in medisch professionals. Ze kiezen nu hun eigen weg, om een nieuw trauma te voorkomen. Hierbij worden ze gesteund door hun partners en door enkele verloskundigen, die deze zorg verlenen.
Goed luisteren naar de vrouw om samen te komen tot een zo goed mogelijke beslissing
Voor een arts is een zorgweigering vaak lastig te begrijpen omdat een arts vaak handelt vanuit de gedachte: moeder en kind moeten ongeschonden uit de strijd komen en ik weet hoe we dat het beste kunnen doen. Hollander adviseert vakgenoten te zoeken naar een compromis. Een speciale polikliniek die het gesprek aangaat met deze vrouwen heeft tot nu toe goede resultaten en slaagt erin de meesten van hen toch onder zorg te houden. Dat gebeurt op de ‘Poli bevallen op maat’, aanwezig in het Amsterdamse AMC en het Radboudumc in Nijmegen. Hollander: ‘Soms kom je na tal van gesprekken binnen het protocol uit, soms niet. Het gaat erom dat je luistert naar de vrouw en samen tot een zo goed mogelijke beslissing komt. Soms is dat dus zorg die een arts als ‘second best’ zou omschrijven.’
Zorgvragen buiten de richtlijnen: gezamenlijke leidraad verloskundigen en gynaecologen
De beroepsorganisaties van verloskundigen (KNOV) en gynaecologen (NVOG) hebben in 2015 een nieuwe gezamenlijke ‘Leidraad vragen buiten richtlijnen’ vastgesteld. Deze leidraad biedt concrete handvatten hoe om te gaan met verzoeken van zwangere vrouwen om zorg buiten de richtlijnen om te ontvangen. Deze gezamenlijke leidraad is een eerste en belangrijke stap in optimale zorg voor zwangeren met een zorgvraag anders dan in richtlijnen geadviseerd.
Martine Hollander (1975) behaalde in 1999 het artsendiploma aan het VUmc en in 2001 het diploma verloskunde aan de Kweekschool voor Vroedvrouwen in Amsterdam. Haar onderzoek voerde zij uit bij de afdeling verloskunde van het Radboudumc, met medewerking van de afdeling verloskunde van het Amsterdam UMC (locatie AMC). Momenteel is zij als gynaecoloog-perinatoloog en staflid verloskunde verbonden aan het Radboudumc.
Bron: www.knov.nl
